Risicobeoordeling – het beoordelen van de geluidsbelasting in je bedrijf

Op basis van de Arbeidsomstandighedenwet en het Arbeidsomstandighedenbesluit is werkgever verplicht om een beoordeling uit te voeren naar risico’s die medewerkers lopen tijdens de werkzaamheden, waaronder blootstelling aan (schadelijk) geluid. Om er nu achter te komen of je ook maatregelen moet treffen om het personeel te beschermen tegen overmatige geluidsbelasting is het van belang dat je eerst inzicht krijgt in de bestaande situatie in je bedrijf. Dit kun je aan de hand van de hierna volgende stappen doen.

Stap 1: Bepaal of er sprake is van schadelijk geluid in je bedrijf

Hoe bepaal je of er sprake is van schadelijk geluid in je bedrijf?

Voer de Risico-inventarisatie en Evaluatie (RI&E) uit. Dit kan bijvoorbeeld met de arbo RI&E Grafimedia (https://www.arbografimedia.nl/de-web-rie-grafimedia-en-andere-instrumenten.html).
De RI&E is de basis van veilig en gezond werken. Een bedrijf is verplicht een actuele RI&E te hebben. Met deze branche-RI&E krijg je inzicht in de risico’s die in jouw bedrijf spelen. Hiermee maak je een plan van aanpak om deze risico’s te beheersen of te voorkomen.
Doe daarnaast een eerste globale check op schadelijk geluid. Dit kun je op verschillende manieren doen. Een vuistregel is: als we binnen één meter afstand onze stem moeten verheffen om een ander te verstaan is het geluidsniveau hoger dan 80 dB(A). Een andere manier is om een app voor geluidsmeting op je smartphone te gebruiken. De uitkomsten van een geluidsbeoordeling met je smartphone zijn natuurlijk geen officiële geluidsmeting (zie daarvoor stap 3), maar kunnen je wel een eerste beeld geven of er sprake is van schadelijk geluid.

Als je deze dingen gedaan hebt, dan heb je een eerste beeld of schadelijk geluid kan voorkomen in je bedrijf. Is het antwoord ‘ja’, dan moet je het schadelijke geluid verder gaan beoordelen. Hiervoor ga je naar stap 2.

Stap 2: Vul de Verbetercheck Geluid in

De Verbetercheck Geluid (https://www.5xbeter.nl/site/nl/themas/schadelijk-geluid) is een hulpmiddel van 5 x beter om schadelijk geluid op de werkplek te beoordelen. De Verbetercheck Geluid kun je gratis invullen. Hiervoor dien je een account aan te maken.

Als de Verbetercheck Geluid is ingevuld, geven de resultaten aan of er nog vervolgstappen nodig zijn.

Maatregelen invoeren

Het is mogelijk dat je binnen je bedrijf maatregelen moet nemen om de geluidsbelasting te verlagen. Hierbij dien je de arbeidshygiënische strategie te volgen (link invoegen naar tabblad 2). Onder het tabblad ‘oplossingen’ vindt je voorbeelden van de verschillende maatregelen gericht op de Grafimedia branche.

Situatie beheerst? Maak het aantoonbaar!

Als je maatregelen getroffen hebt dan moet je kunnen aantonen dat de situatie beheerst is – je moet de effectiviteit van de maatregelen beoordelen. Dit doe je door de Verbetercheck Geluid aan te passen voor de nieuwe situatie. Let erop dat je het geheel ook actueel moet houden. Neem minimaal een keer per jaar de Verbetercheck Geluid door om te beoordelen of de risicosituatie nog actueel is.

De resultaten van de Verbetercheck Geluid kunnen ook aangeven dat er nog werkplekken zijn waar metingen noodzakelijk zijn. Ga in dat geval naar stap 3.

Stap 3: Voer indien nodig een meting uit voor schadelijk geluid

Afbeelding met Mobiele telefoon, hemel, gadget, Elektronisch apparaat Automatisch gegenereerde beschrijving Als uit de Verbetercheck Geluid blijkt dat er mogelijk sprake is hoge gezondheidsrisico’s door lawaai, dan dient de werkgever de blootstelling aan geluid op een gedegen wijze te laten meten of beoordelen. Goede, betrouwbare geluidsmetingen is werk voor vakmensen en wordt verricht met gekalibreerde, betrouwbare geluidsmeters. De metingen moeten voldoen aan de uitgebreide regelgeving, zoals die is verwoord in Arbobesluit artikel 6.7. De meetmethode dient te voldoen aan NEN-EN-ISO 9612.

Er zijn drie varianten om de metingen te verrichten:

Taakgerichte meting. Met een geluidsmeter worden verschillende taken bemeten.
Vervolgens wordt met een berekening de dagdosis bepaalt. Taakgerichte metingen geven inzicht in de bijdrage van verschillenden handelingen aan de totale dagdosis. Deze aanpak werkt goed als er duidelijk te onderscheiden, lawaaiige taken zijn.
Functiegerichte meting. Met een steekproef aan meetmomenten wordt de blootstelling voor de functie bemeten en berekend. Deze aanpak werkt goed als taken niet heel goed te onderscheiden zijn.
Dosimetrie. Door een persoon een dosimeter op het lichaam te hangen kan gemeten worden hoeveel geluid de persoon op een dag ondergaat. Dan wordt duidelijk of de dagdosis overschreden wordt.

Na elke meting moet schriftelijk worden vastgelegd:

bij welke activiteiten schadelijk geluid voorkomt,
hoeveel medewerkers hieraan zijn blootgesteld,
wat de blootstellingsduur is en
hoe hoog de dagdosis is.

Maatregelen invoeren:

Op basis van de uitkomsten van de metingen ga je – per werksituatie - bekijken welke oplossingen je dient te nemen. Hierbij dien je de arbeidshygiënische strategie te volgen (link invoegen naar tabblad 2). Onder het tabblad ‘oplossingen’ vindt je voorbeelden van de verschillende maatregelen gericht op de Grafimedia branche.

Situatie beheerst? Maak het aantoonbaar!

Als je maatregelen getroffen hebt dan moet je kunnen aantonen dat de situatie beheerst is – je moet de effectiviteit van de maatregelen beoordelen. Dit doe je door de Verbetercheck Geluid aan te passen voor de nieuwe situatie, of door opnieuw metingen uit te voeren. Let erop dat je het geheel ook actueel moet houden. Neem minimaal een keer per jaar alles door om te beoordelen of de risicosituatie nog actueel is.

Komt uit de meting naar voren dat er een geluidsniveau is hoger dan 85 dB(A), ga dan naar stap 4.

Stap 4: Geluidsniveau van 85 dB(A) en hoger? Stel een geluidsbeheersplan op

Bij een geluidsniveau van 85 dB(A) en hoger moet de werkgever, zoveel als redelijkerwijs mogelijk is, dit te verminderen tot onder die grens en liefst nog lager. Hiervoor stel je een schriftelijk geluidsbeheersplan op voor de bestrijding van lawaai op de werkplekken.

In dit geluidsbeheersplan moeten onder meer de volgende aspecten zijn opgenomen:

de beoordeling en zo nodig de meting van het geluidsniveau op de arbeidsplaatsen;
de manier waarop het lawaai wordt aangepakt en de voorzieningen voor de betrokken werknemers;
de tijdsplanning en de taakverdeling bij de nog uit te voeren maatregelen.
Na het nemen van maatregelen om de geluidsbelasting te beperken zal de werkgever met een beoordeling moeten nagaan of daarmee deze belasting zodanig is verminderd dat die geen gevaar meer voor de gezondheid oplevert. Zo nodig moeten aanvullende maatregelen worden getroffen.

Houd je geluidsbeheersplan actueel!

Pas het geluidsbeheersplan aan als je werksituatie en/of geluidsblootstelling veranderen.
Neem minimaal een keer per jaar het geluidsbeheersplan door om te beoordelen of de risicosituatie nog actueel is.